Türkiye’nin ilk müzik televizyon kanalı Kral TV 1 Şubat 2018 tarihinde kapanacak. Bu haberi ilk duyduğumda hiç şaşırmamıştım. Geleneksel müzik televizyon yayıncılığının düşüşte olduğunu hepimiz biliyoruz. Hele bir de iş müzik olunca klasik televizyonu artık takan yok. Eskiden müzik klipleri televizyondan seyredildi. Müzik gündemi televizyondan takip edilirdi. Dijital medyanın ortaya çıkması ile beraber müzik endüstrisini çok ciddi bir değişim yaşadı. Bunu hep söylüyorum, dünyada dijitalden en fazla etkilenen sektör müzik sektörü oldu. Dijital müziği aldı ve resmen hayatı ona dar etti. Eskiden CD, Kaset alırdık. Şimdi hayatımız MP3 oldu. Eskiden Kral TV’yi açar insanlar klip izlerdi. Şimdi Youtube’u açıyor, Apple Music ve diğer platformları açıyor ve istedikleri klipi istedikleri anda izliyorlar. Düşünsenize, mesela Tarkan’ın klipini izlemek için hazır bir dijital platform varken neden siz televizyondan o klipin yayınlanmasını bekleyesiniz? Tak diye dijitale gidiyor ve o an istediğiniz gibi izliyorsunuz. Bu tüketim trendi varken bir müzik televizyonuna para harcamak ciddi bir enayilik. Şimdi olay o kadar gelişti ki internet televizyonu bile izlenmiyor. Kimse bir başkasının hazırladığı akışla ilgilenmiyor. Şu an en trend izlenme biçimi stream ve VOD. Bunu da zaten en iyi YouTube, Spotify ve Apple Music yapıyor.
Bir Öncü Hareket
Bu gelişmeleri gören Doğuş Grubu, kendisini güncelleyerek Kral markasını gelenekselden dijitale kaydırdı. Bu bir öncü hareket. Devamı da gelecek. Bence öncü bir deprem, artçıları da gelecektir, gelmelidir de. Birkaç sene sonra size net söyleyeyim hiç kimse klasik bir televizyon kanalını klip izlemek için açmayacak. Benzer tehlikeler Number One TV ve Powertürk TV içinde var. Sadece klip yayını yapmanın değeri kalmadı. PowerTV bu konuda bir tık üstte. PowerTV’de arada güzel programlar var. TRT Müzik ise bir müzik klip kanalı değil. Bir müzik kültür televizyonu. Bu yönü ile Power Grubu ve TRT Müzik kanalı doğru yoldalar. Eğer bu stratejilerini doğru programlarla devam ettirirlerse onlar müzik televizyonculuğuna farklı bir boyut katabilir.
Yeni Sistemde Tüketici Kral
Ben Dream Türk TVden de bir şey beklemiyorum. Demirören grubu o kanala boş yere para harcıyor. Bir ara onlar da kapatmayı planlıyordu. Sonra ne oldu bilmiyorum. Ama boş yere sadece klip yayınlayan kanalların hepsinin sonu çok net. Şunun anlaşılması lazım. Yeni sistemde tüketici kral. Üretici ya da o üretimi sunan dağıtımcı değil. Müzik dinleyicisi “sen bana ne izleyeceğimi söyleyemezsin. Ben kendim belirlerim ve izlerim” havasında.
Kral TV’nin kapanması bence normal bir hareket. Birde paralı klip yayınlama olayı vardı bu kanalın ki bana sorarsanız kanalın ve Doğuş Grubunun kurumsal imajına da olumsuz örnek oluyordu. Son birkaç yılda çok ciddi prestij kaybetmiş ve özellikle müzik endüstrisinin emekçileri tarafından çok ağır eleştirilmişti. Bu durum Kral içinde bir kayıp değil. Dijital çok büyük bir dünya. Eğer Kral yönetimi bu dünyayı doğru bir biçimde okursa ve gereken doğru hamleleri yaparsa eskisinden daha da güçlü olur. Şu an dijital de Power Grubu ve Karnaval lider. Bu iki marka büyük işler yaptı ve yeni nesil dijital müzik yayıncılığında ciddi bir adım attı.
Klip Parası Verenler Kazıklanıyor
Dilerim şimdi Number One Türk ve DreamTürk meydanı bulup paralı klip gösterme konusunda suiistimaller yapmaz, yaparsa çok ayıp olur. Bu onların sonunu getirir. Power ve TRT Müzik bu paralı klip konusuna hiç girmiyor, onlar gerçek yayıncı. Sen gidip müzik üreticisinden klipini yayınlaması için para alırsan, kimse kusura bakmasın o adam o parayı sana verir ama “helal” etmez. Bu konuyu hep yazdım, çizdim konuştum. Bu sistemi bitirecek olan dijital. Bu müzik kanallarına para veren solistleri de anlamıyorum. Ciddi anlamda safsınız hatta kusura bakmayın ama aptalsınız. Aylık 20 bin ile 30 bin lira arasında “klip gösterim” bedeli altında haraç alıyor bazı kanallar sizden. Sizde bunu ödüyorsunuz. Kafanız bu kadar safsa o zaman ne diyeyim siz kazıklanmayı fazlası ile hak ediyorsunuz.
Djital Müzik Endüstrisi Emin Adımlarla Büyüyor
Biz müzik televizyonlarının dijitale geçişini konuşurken elime çok taze bir araştırma geçti ve müzik endüstrisinin dijitalleşme konusunda ne kadar önemli bir yol aldığını bir kez daha gördüm.
Nielsen’in kısa bir süre önce açıkladığı dünya müzik tüketim raporunda dijital müzik yayıncılığının nasıl da büyüdüğü gözler önüne serildi. Sadece ABD’de dijitalden 900 milyar adet müzik dinletisi olmuş. Aşağıdaki grafikte de göreceksiniz ki sadece dijital müzik dinlemesinde değil dijital video ile izlenmesinde de ciddi bir büyüme var. İkisinin artış oranı 2017 yılına göre yüzde 49 olmuş. 2013 yılından 2018 yılına gelinirken sekiz kat artış göstermiş dijital müzik tüketimi.
Bir diğer araştırma da son üç yılın ilk yarısında yapılan müzik tüketim verilerini sunuyor. Audio & Video stream dediğimiz dijitalden müzik dinleme oranı 2016 yılında yüzde 50 iken bu oran 2018 yılında yüzde 75’e çıktı. Fiziki albüm satışları yani CD – Plak gibi elle tutulan albüm satışları 2016 yılının ilk yarısında yüzde 20 iken 2018 yılının ilk yarısında yüzde 11’e düşmüş. Stream yani dijitalden müzik dinleme ve izleme öylesine agresif bir biçimde büyüyor ki artık insanlar dijitalden albüm bile satın almaktan vazgeçti. Bir ara dijital olarak MP3 olarak yani albüm satışlarında çıkış olmuştu ama son yıllarda bu da düştü. 2016 yılının ilk yarısında dijital olarak albüm satın alma oranı yüzde 16 iken bu 2018 yılının ilk yarısında yüzde 8’e düştü. Uzun lafın kısası bu veriler müziğin dijitalde inanılmaz bir biçimde etkilendiğini gösteriyor. Bu ABD’deki veriler gelecekte Türkiye’ye de yansıyacak, hatta oranlar aynı olmasa da yansımış durumda.
İş böyle olunca kimse Kral TV’nin hazırladığı hazır listeyi izlemek istemiyor. Adam izlemek istediği klip için internete giriyor ve VOD platformlarından bunları anında izliyor. Bu trend, müzik televizyonlarını olduğu kadar radyoları da etkiliyor. Ama radyo daha mobil olduğu için ve daha ucuz bir mecra olduğu için şimdilik televizyonlardan daha az SOS veriyor. Yakında her şey çok pis değişecek. Buna ayak uydurmak ise yatırımcıların ve yöneticilerin elinde. Özetle Kral TV ve diğer kanalların kapanması hiç sürpriz değil. Kralın kapanması ve dijitale yönelmesi marka için bir fırsat bile olabilir.
Doç.Dr.Michael Kuyucu | Müzik OnAir