Ticaret Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Reklam Özdenetim Kurulu, sosyal medya platformlarında mevzuata aykırı reklam yapan influencer’lara toplam 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası verdi. AA muhabirinin edindiği bilgilere göre, Kurul, sosyal medya reklamlarını incelemek üzere yürüttüğü çalışmalarda influencer’ların reklamlarını mevzuata uygun yapıp yapmadığını denetledi.
Yapay Zeka ile Sosyal Medya Reklamları Taranıyor
Mart 2022’de başlatılan “Sosyal Medya Reklamlarının Yapay Zeka ile Taranması Projesi” kapsamında, influencer paylaşımlarının reklam olduğunun açık ve anlaşılır şekilde belirtilip belirtilmediği analiz edildi. Bu proje sayesinde, influencer’ların reklam olduğunu açıkça ifade etmeme oranı yüzde 57’den yüzde 11’e düşürüldü. Tüketicilerin sosyal medya reklamlarına yönelik farkındalığının artmasıyla bu konuda yapılan şikayet başvurularında da artış yaşandı. Uzmanlar, gelen tüketici şikayetlerini inceleyerek, başvuru şartlarını karşılayanları değerlendirmeye aldı ve mevzuata aykırılık tespit edilen durumlarda idari yaptırımlar uygulandı.
50 Sosyal Medya Hesabına Yaptırım Uygulandı
2024 yılının ilk 6 ayında, Reklam Özdenetim Kurulu tarafından 39 durdurma cezası ve 11 durdurma ile birlikte idari para cezası uygulandı. Durdurma cezaları kapsamında, mevzuata aykırı reklamların düzeltilmesi veya kaldırılması talep edildi. Kurul, aykırılığın tekrarı, takipçi sayısına bağlı etki alanının büyüklüğü ve influencer’ların bu paylaşımlardan elde ettiği ekonomik kazanç gibi unsurları dikkate alarak idari para cezaları da uyguladı.
Geçen yıl bir influencer’a uygulanan 347 bin 128 lira idari para cezası, yeniden değerleme oranıyla 2024’te 550 bin 59 liraya yükseltildi. 2023 yılında 5 influencer’a toplam 1 milyon 352 bin 808 lira para cezası verilirken, bu yılın ilk yarısında ise 11 influencer’a 5 milyon 35 bin 994 lira idari para cezası uygulandı. Böylece, son 1,5 yıllık dönemde toplam 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası kesilmiş oldu.
Influencer’ların Uyması Gereken Kurallar
2023 yılında toplam 77 sosyal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken, bu rakam 2024’ün ilk yarısında 50’ye ulaştı. Influencer’ların yaptıkları paylaşımlarda, bir markaya ait ürün veya hizmet reklamının örtülü bir şekilde yapılması, reklam olduğunu açıkça belirtmemeleri gibi gerekçelerle cezalar uygulandı. Ayrıca, sağlık beyanı içeren ifadelerin kullanılması, klinik, hastane veya doktor gibi sağlık hizmetlerine yönlendirme yapılması, reklamı yasak ürünlerin tanıtımı, kozmetik ürün tanımını aşan ifadeler ve takviye edici gıda reklamlarında mevzuata aykırı ifadelerin yer alması gibi sebeplerle de influencer’lara idari yaptırım uygulandı.